Vấn đề đặt ra: Vì sao phải chờ lệnh? Vì sao lại làm kiểu "đầu voi đuôi chuột" khiến niềm tin của người tiêu dùng bị xói mòn?
Vụ việc Công ty TNHH Chị Em Rọt (trụ sở ở TP Thủ Đức, TP Hồ Chí Minh) sản xuất và kinh doanh kẹo rau củ Kera không đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng, sau đó là hàng loạt trường hợp bị cơ quan chức năng phát hiện làm ăn gian dối chỉ là một trong những lát cắt nhỏ trong bức tranh tổng thể về thị trường hàng hóa liên quan đến sức khỏe - một lĩnh vực bị buông lỏng giám sát từ lâu. Thực tế thời gian qua, người tiêu dùng phải sống chung với lo lắng, vì nguy cơ mua nhầm thực phẩm bẩn, thực phẩm giả, mỹ phẩm trôi nổi là rất cao. Các sản phẩm có vẻ ngoài đẹp mắt, giá thành rẻ, lại được gắn mác “xách tay”, “cao cấp”, “thảo dược thiên nhiên”… len lỏi vào từng bữa ăn, góc bếp, túi đồ của mỗi gia đình, trong khi người tiêu dùng không có công cụ nào để tự bảo vệ mình ngoài… niềm tin.
Đáng lo ngại hơn, cách ứng xử của một số cơ quan chức năng trước vấn nạn này lại đang mang tính đối phó, phong trào.
Thực tế cho thấy, sau khi Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo mở cao điểm kiểm tra hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng vi phạm an toàn vệ sinh thực phẩm, hàng loạt vụ việc lớn đã bị phát hiện.
Ông Phạm Văn Tài ở quận Tân Phú, TP Hồ Chí Minh cho rằng, đừng để đến khi Thủ tướng có lệnh thì các cơ quan chức năng mới làm mạnh. Chỉ đạo của Thủ tướng không chỉ là sự nhắc nhở mà còn là một yêu cầu hành động đối với các bộ, ngành, địa phương. Không thể để tình trạng “đầu voi đuôi chuột”, “trống giong cờ mở” khi ra quân kiểm tra, nhưng sau đó đâu lại vào đấy”.
Không ít doanh nghiệp sản xuất hàng hóa chân chính, tuân thủ pháp luật đã lên tiếng bức xúc. Họ đầu tư dây chuyền chuẩn GMP, chi phí kiểm nghiệm định kỳ tốn kém, tuân thủ chặt chẽ các quy định về quảng cáo, nhãn mác... nhưng lại phải cạnh tranh với những đối thủ “bán rẻ chất lượng”, phớt lờ pháp luật.
Trong khi đó, người dân - đối tượng dễ bị tổn thương nhất lại gần như không có khả năng phân biệt hàng thật, hàng giả, hàng chất lượng kém bằng mắt thường. Việc này đòi hỏi thiết bị chuyên dụng, kỹ thuật kiểm nghiệm và trình độ chuyên môn cao mà chỉ các cơ quan chức năng mới có thể thực hiện. Nếu không chủ động vào cuộc, không kiểm tra thường xuyên, tức là đã buông tay để mặc người tiêu dùng tự xoay sở với những rủi ro rình rập trong từng sản phẩm họ mua về.
Bà Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP Hồ Chí Minh cho biết, nhìn nhận vào thực trạng 2 ngành thuốc và thực phẩm sẽ thấy rằng kiểm tra chuyên ngành có nhiều hạn chế. Ví dụ, kiểm tra định kỳ phải báo trước và như vậy cơ sở được kiểm tra sẽ có sự chuẩn bị để đối phó. Ngay cả kiểm tra đột xuất, các đoàn cũng chỉ được kiểm tra trong phạm vi đã cấp phép, không được kiểm tra nhà thuốc. Thường nhà thuốc sẽ kinh doanh bên dưới mặt tiền, thuốc giả giấu ở khu vực sinh hoạt của gia đình thì thanh tra chuyên ngành không làm gì được.
Theo ông Trần Hữu Phúc, chủ một doanh nghiệp sản xuất thực phẩm ở Bình Dương, để thực sự bảo vệ người tiêu dùng và doanh nghiệp chân chính, cần một chiến lược tổng thể và bền vững. Phải tăng cường hậu kiểm định kỳ, đặc biệt với các sản phẩm ảnh hưởng đến sức khỏe như thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thuốc tây, thuốc đông y… Xử phạt cần nghiêm minh, công khai, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự nếu có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng. Cần nâng cao vai trò cảnh báo, truyền thông để người tiêu dùng nhận diện và tránh xa sản phẩm không rõ nguồn gốc.
“Quan trọng hơn cả, cơ quan quản lý nhà nước cần thay đổi tư duy: không chạy theo phong trào, không chờ phản ánh rồi mới kiểm tra. Phải hành động từ gốc, chủ động giám sát, kiểm tra thường xuyên, thậm chí sử dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo để quản lý thị trường hàng hóa hiệu quả hơn”, ông Phúc đề xuất.
Thị trường tiêu dùng Việt Nam đang phát triển nhanh, nhu cầu về sản phẩm chăm sóc sức khỏe ngày càng lớn. Đây vừa là cơ hội vừa là thách thức. Nếu không quản lý chặt, hậu quả không chỉ là mất lòng tin của người tiêu dùng mà còn là hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe cộng đồng và sự phát triển lành mạnh của nền kinh tế.
Đã đến lúc phải hành động dứt khoát, thường xuyên, quyết liệt không phải vì có lệnh của Thủ tướng, mà vì đó là trách nhiệm trước nhân dân, trước sức khỏe cộng đồng và sự minh bạch của thị trường.
https://cand.com.vn/phap-luat/chong-hang-gia-hang-kem-chat-luong-dung-de-xong-cao-diem-lai-thoi-i770357/
